t="69">

p.s.2001.03.24

S

1 Dywizja Pancerna SS "Leibstandarte Adolf Hitler"

L.A.H. powstała jako gwardia przyboczna Hitlera w 1933 roku z członków NSDAP pod dow. Seppa Dietricha. Jej członkowie zostali specjalnie dobrani spośród ochotników spełniających wymagania wzorca ideału SS, tj: wiek 25 lat, min. 1,8 m wzrostu i poświadczona niekaralność. Nazwę "L.A.H" nadano jej w listopadzie 1933 roku. Od tej pory żołnierze jednostki są używani do ochrony Kancelarii Rzeszy, lotnisk berlińskich, różnych budynków ministerialnych oraz rezydencji Heinricha Himmlera. W lipcu 1934 roku jej żołnierze biorą czynny udział w "Nocy długich noży", akcji mającej na celu wyeliminowanie niewygodnych Hitlerowi. wysokich członków SA. Do grudnia 1934 roku oficjalnie staje się jednostką zmotoryzowaną. W 1936 roku jednostka pełni straż honorową podczas zimowych igrzysk olimpijskich. W 1938 roku bierze udział w zajęciu Zagłębia Saary. Następnie podczas "anschlussu" Austrii została przydzielona do 2 DPanc. Brał także udział w zajęciu Czechosłowacji.

Jako pułk ( 4 bataliony) piechoty zmechanizowanej w sile 3700 żołnierzy we wrześniu 1939 roku brała udział w walkach w Polsce w składzie 13 Korpusu 8 A GA "Południe". Od 1 września 1939 roku wraz z całą 8 A prowadził działania przeciw polskiej 10 DP. 9 września 1939 roku pułk ściągnięto z okolic Łodzi pod Warszawę, gdzie miał wzmocnić pierścień okrążenia 4 DPanz. 3 batalion pułku od 14 do 16 września wraz z 4 DPanz. próbował zdobyć przeprawę w Brochowie. Podczas kampanii w Polsce straty pułku sięgają 400 żołnierzy. Święta Bożego Narodzenia 1939 roku jednostka spędza w Bad Elms w Niemczech, podczas których każdy z żołnierzy otrzymał w prezencie papierosy, ciasto i butelkę wina. 

W marcu 1940 roku po raz pierwszy w nazwach urzędniczych pojawia się nazwa Waffen SS. W maju 1940 roku jednostka bierze udział w walkach we Francji. Podczas pierwszych dni walk w Holandii do 13 maja do niewoli esesmanów dostało się ok. 4 tys. jeńców. 14 maja pułk osiąga Hagę. 20 maja żołnierze przekraczają granicę Francji. 25 maja pułk przeprawia się przez Kanał Aa. Podobnie jak podczas działań w Polsce tak i tu żołnierze niemieccy nie znają litości dla wrogów i 28 maja 7 kompania 2 batalionu masakruje ok. 80 żołnierzy brytyjskich w Wormhout koło Dunkierki.  Na przełomie maja i czerwca 1940 roku weszła w skład XIV KPanc. GA A. Po walkach we Francji w lipcu 1940 roku jednostka stacjonuje w Metz a, dowódcy pułku: George Keppler, Paul Hausser i Sepp Dietrich otrzymują w Kancelarii Rzeszy w Berlinie Krzyże Rycerskie. W tym też miesiącu Himmler przekazuje jednostce "Sztandar Hitlera". W sierpniu 1940 roku jednostkę z pułku awansowano do stanu brygady. Już jako brygada oddziały trenują i przygotowują się do operacji desantu w Wielkiej Brytanii "Sea Lion". 

W lutym 1941 roku brygada zostaje przerzucona z Metz do Temeswaru w Bułgarii. Pod koniec lutego 1941 roku przybyła do Rumunii wraz z XXXX KZmot. 12 A. W marcu 1941 roku jej żołnierze uczestniczą w najeździe na Jugosławię i Grecję. 7 kwietnia zdobywa miasta Kriwa Mija i Skopie. 10 kwietnia wraz z oddziałami włoskimi jednostka ponosi straty spowodowane nalotami samolotów RAF. W następnych dniach jej żołnierze zdobywają kolejne miasta: 11 kwietnia - Klidi, 13 kwietnia - Klisura, 15 kwietnia - Kastoria, 20 kwietnia - Jannina, 21 kwietnia - Mesowan. W między czasie 16 kwietnia przyjmuje kapitulację od greckiej 16 DP. Następnie przeprawiła się przez Kanał Koryncki i ruszyła w głąb Peloponezu. Na koniec jednostka dociera do Pirgusu w Grecji. Po zwycięstwie 8 maja L.A.H wzięła udział w paradzie w Atenach. W przeddzień inwazji na ZSRR siły brygady sięgają 10 800 żołnierzy, a średnia ich wieku to 19 lat. Do operacji "Barbarossa" brygada wchodzi 1 lipca 1941 roku w składzie GA "Południe" zabezpieczając jej prawa flankę od strony rzeki Dniepru. 20 sierpnia zdobywa miasto Chergon. We wrześniu 1941 roku pod dow. szturmbannfuhrera Mayera w Rosji w wraz z 11 armią uderza na Krym. 11 września jego oddział zwiadu dociera do Perekopu. Następnie wraz z oddziałami brygady 22 DP zajął miasteczko Geniczesk, usiłując przedostać się na długą piaszczystą Mierzeję Arabacką. W październiku 1941 roku zdobywa Taganrog i tu esesmani znajdują okaleczone ciała swoich 6 kolegów schwytanych wcześniej przez Rosjan. W akcie zemsty w ciągu 3 dni esesmani zabijają ok. 4 tys. Rosjan. W listopadzie atakuje i zdobywa Rostów biorąc do niewoli ok. 10 000 jeńców i zdobywając 159 dział, 56 czołgów i 2 pancerne pociągi. W grudniu toczy walki obronne w rejonie Doniecka. Dla zilustrowania tych walk warto przytoczyć list jaki napisał dowódca II Korpusu Panc. gen. Eberhard do Himmlera: "Każda jednostka chce mieć L.A.H jako jednostkę podporządkowaną. Jej wewnętrzna dyscyplina, determinacja spokój w kryzysowych sytuacjach i entuzjazm mogą być przykładem dla nas wszystkich. To jest naprawdę elitarna jednostka...".

W czerwcu 1942 roku zostaje wycofana do Francji dla zreorganizowania uszczuplonych sił. Stacjonuje koło Paryża, gdzie bierze udział w paradzie przed Marszałkiem Polowym von Runsdtedtem. W lipcu 1942 roku z brygady utworzono Dywizję Grenadierów Pancernych "LSSAH". W październiku 1943 roku powstaje i Dywizja Pancerna SS L.A.H.. W grudniu 1942 roku jej siły sięgają 680 oficerów i 20 166 żołnierzy. Pod koniec grudnia cześć oficerów dywizji przeniesiono do nowo tworzonej 9 DPanc. SS. 

W styczniu 1943 roku jej 7 batalion wysłany został Ukrainę jako SS Brygada "Schuldt". W marcu 1943 roku zostaje przetransportowana do Rosji, gdzie toczy ciężkie walki nad Dnieprem. 17 marca dywizja odzyskuje Charków (Po wojnie źródła radzieckie podają jakoby esesmani po wkroczeniu do miasta zamordowali ok. 700 rannych radzieckich żołnierzy). 15 marca Brygada "Schuldt" zostaje rozbita. 21 marca Hitler nagradza dowódcę dywizji Detricha mieczami do Krzyża Rycerskiego. Część oficerów dywizji dostaje przydział do tworzonego Korpusu Pancernego SS. Podczas bitwy o Charków dywizja ponosi straty w granicach 4,5 tys. żołnierzy co stanowi jej 44% sił. W kwietniu do jej szeregów jako uzupełnienia trafia ok. 2,5 tys. żołnierzy Luftwaffe. W lipcu 1943 roku podczas bitwy pod Kurskiem walczy w składzie GA "Południe" pod Biełgorodem jako część II Armii Pancernej SS. Do 6 lipca jej oddziały posunęły się jedynie na ok. 10 km do przodu. Gdy kończy się operacja "Cytadela" straty dywizji sięgają 2 753 żołnierzy, w tym 480 zabitych i ok. 30% pojazdów pancernych. Na skutek poniesionych strat zostaje przeniesiona do Włoch w rejon Mediolanu, gdzie pozostaje do października 1943 roku. Następnie zostaje przetransportowana na Bałkany. 22 października 1943 roku zostaje przemianowana na 1 DPanc. "LASSAH". Od listopada 1943 roku ponownie walczy na Ukrainie. Bierze udział w ciężkich walkach pancernych pod Żytomierzem, Winnicą i Czerkasami. 

W marcu 1944 roku wyrywa się z okrążenia pod Podolskiem. W kwietniu 1944 roku zostaje wysłana do Belgii do Turnhout, gdzie dostaje nowy sprzęt i uzupełnienia. Ok 2000 weteranów zostaje przeniesionych do składu 12 DPanc. SS. W czerwcu siły dywizji kształtują się na poziomie 20 tys. żołnierzy, 45 dział, 50 czołgów PzKpfw IV, 38 "Panther" i 29 "Tygrysów". W czerwcu walczy pod Caen we Francji przeciwko alianckiej ofensywie w Normandii. Do Normandii dywizja zaczęła być przerzucana dopiero 9 czerwca. W Belgii pozostaje dywizyjna artyleria przeciwlotnicza. 22 czerwca "Pantery" dywizji wyładowują się w Rouen. 23 czerwca sztab jednostki znajdował się ok. 20 km od Caen. Dopiero 28 czerwca do Caen dotarł 1 pułk grenadierów pancernych dywizji i rozpoczął walki z Brytyjczykami. 11 lipca do walk wchodzą pozostałe oddziały dywizji i zadają ciężkie straty brytyjskim 7 i 11 DPanc. 25 lipca jej oddziały bronią autostrady z Caen do Falaise. 7 sierpnia zajmuje pozycje obronne w St. Barthelemy. 14 sierpnia wraz z innymi jednostkami znalazła się w "kotle" pod Falaise. Pomiędzy 21 a 24 sierpnia wycofuje się z Falaise za Sekwanę. Pod koniec sierpnia straty oddziałów sięgają ok. 5-6 tys. żołnierzy. We wrześniu dywizja wycofana zostaje w głąb Niemiec. W październiku odzyskuje siły stacjonując w Onsabruck. Pomiędzy 9 a 18 listopada 1944 roku jej żołnierze pomagają ratować cywili z płonących miast niemieckich po alianckich nalotach dywanowych. Pod koniec roku po reorganizacji stan oddziałów sięga 22 tys. ludzi, 84 czołgi i 20 dział. Wchodzący w jej skład 101 (501) batalion czołgów ciężkich SS został przezbrojony na czołgi "Tiger II" i brał udział w walkach na terenie Ardenów. Atak rozpoczął się 16 grudnia, lecz został spowolniony przez duże korki na zapchanych uciekinierami drogach. Podczas walk w Ardenach ponownie dochodzi do bestialskich aktów ze strony esesmanów na cywilach belgijskich i wziętych do niewoli żołnierzach alianckich. 

12 stycznia dywizja wycofała się do Koln. W lutym 1945 roku zostaje przeniesiona na Węgry, a pod naporem sowietów wycofuje się do Austrii. W kwietniu 1945 roku w szeregach dywizji pozostaje jedynie 1700 żołnierzy oraz 16 czołgów. 8 maja esesmani niszczą pozostały sprzęt i poddają się Amerykanom.

W składzie dywizji były: 1 pułk pancerny SS (2 bataliony), 1 pułk grenadierów pancernych SS L.A.H. (3 bataliony), 2 pułk grenadierów pancernych SS L.A.H. (3 bataliony), 1 pułk artylerii SS (4 dywizjony), batalion przeciwlotniczy SS (5 baterii), batalion dział samobieżnych SS (3 baterie), batalion przeciwpancerny SS (3 kompanie), 1 batalion łączności SS, 1 batalion saperów SS.

Dowódcy dywizji:

Oberrstgruppenfuuhrer Joseph "Sepp" Dietrich - 1933-1943

Brigadefufrer Theodor Wisch - 1943 - 1944

Brigadefufrer Wilhelm Mohnke - 1944 - 1945

Brigadefufrer Otto Kumm - 1945

2 Dywizja Pancerna SS "Das Reich"

Powstała w kwietniu 1940 roku jako Dywizja SS-VT z walczących w Polsce w 1939 roku pułków SS 1 "Deutschland", 2 "Germania", 3 "Der Fuhrer", która stała się trzonem Dywizji SS "Reich". Pod koniec lutego1941 roku przybyła do Rumunii wraz z XXXXI KZmot. 12 A. Podczas kampanii w Rosji jednostka walczyła pod nazwą Dywizja Zmotoryzowana SS "Das Reich". 9 i 10 lipca 1941 roku wraz z 10 DPanz. i pułkiem "Gross-Deutschland" usiłowały z marszu zdobyć Mohylew. 13 października jej oddziały nacierały w pasie obrony radzieckich 18 i 19 brygady pancernej na kierunku możajskim. 16 listopada 1941 razem z 4 grupa pancerną rozpoczęła natarcie na pozycje radzieckiej 16 armii w kierunku na Wołokołamsk. W czerwcu 1942 roku zostaje wysłana do Francji, gdzie zostaje zreorganizowana i przemianowana na Dywizję Grenadierów Pancernych SS "Das Reich". Na początku 1943 roku walczy pod Charkowem, Biełgorodem, Żytomierzem i Winnicą. Od października 1943 roku staje się Dywizja Pancerną. W kwietniu 1944 roku zostaje przeniesiona do Francji do miasteczka Montauban w pobliżu Tuluzy. Tu otrzymała transportem kolejowym nowe czołgi "Tygrys". 6 czerwca 1944 roku otrzymała rozkaz wyruszenia do Normandii, lecz ze względu na sabotaż francuskiego podziemia dotarła tam dopiero za 17 dni. W Normandii walczy przeciwko 1 Armii Amerykańskiej. Po klęsce we Francji wycofuje się do Eifel. Następnie w składzie 6 Armii Pancernej, walczy od stycznia 1945 roku na Węgrzech. Poddaje się pod Linzem okrążona przez amerykanów.

W składzie dywizji były: 2 pułk pancerny SS (2 bataliony), 3 pułk grenadierów pancernych SS "Deutschland" (3 bataliony), 4 pułk grenadierów pancernych SS "Der Fuhrer" (3 bataliony),  od 1943 roku pułk grenadierów pancernych SS "Lengemark", pułk artylerii SS (4 dywizjony), batalion przeciwlotniczy SS, batalion dział samobieżnych SS, batalion przeciwpancerny SS, batalion łączności SS, batalion saperów SS.

3 Dywizja Pancerna SS "Totenkopf"

W jej skład wchodziły: 5 pułk zmechanizowany "Thule", 6 pułk zmechanizowany "Theodor Rieke", 3 pułk czołgów "Diana", 3 pułk artylerii, 3 dywizjon artylerii przeciwpancernej, dywizjon artylerii przeciwlotniczej, batalion łączności, batalion saperów i inne służby. W 1940 roku jeszcze jako dywizja zmotoryzowana brała udział w kampanii francuskiej. 21 maja 1940 roku pozostając w odwodzie musiała odpierać silny aliancki atak pancerny pod Arras. W lipcu 1944 roku wchodziła w skład 4 Korpusu Panc. SS i została przerzucona z rejonu Bielska Podlaskiego w okolice Siedlec na styk 9 i 2 A. 1 sierpnia 1944 roku wraz z 5 DPanc.SS Wiking podjęła natarcie spod Stanisławowa na Okuniew i zdobyły go.

4 Dywizja Policyjna SS

5 Dywizja Pancerna SS "Wiking"

W dywizji służyli przede wszystkim ochotnicy z Norwegii, Danii, Flamandii oraz Niemcy bałtyccy. W jej skład wchodziły: 9 pułk zmechanizowany "Deutschland", 10 pułk zmechanizowany "Westfalen", 6 pułk czołgów, 6 pułk artylerii, 6 dywizjon artylerii przeciwpancernej, dywizjon artylerii przeciwlotniczej, batalion łączności, batalion saperów i inne służby. W lipcu 1944 roku wchodziła w skład 4 Korpusu Panc. SS i została przerzucona z rejonu Bielska Podlaskiego w okolice Siedlec na styk 9 i 2 A. 1 sierpnia 1944 roku wraz z 3 DPanc.SS Totenkopf podjęła natarcie spod Stanisławowa na Okuniew i na krótko go zdobyły. 

6 Dywizja SS "Nord"

7 Dywizja SS "Prinz Eugen"

8 Dywizja Kawalerii SS "Florian Geyer"

9 Dywizja Pancerna SS "Hohenstaufen"

10 Dywizja Pancerna SS "Frundsberg"

11 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Nordland

12 Dywizja Pancerna SS "Hitlerjugend"

13 Dywizja SS "Handschar" (Chorwacka)

14 Dywizja Grenadierów SS "Galizien"

15 Dywizja Grenadierów SS (Litewska)

16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Reichsfuhrer SS"

17 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Gotz von Berlichingen"

18 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Horst Wessel"

19 Dywizja Grenadierów SS (Litewska)

20 Dywizja Grenadierów SS (Estońska)

21 Dywizja SS "Skanderberg" (Chorwacka)

22 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Reichsfuhrer SS"

23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Nederland" (Holenderska)

24 Dywizja SS 

25 Dywizja Grenadierów SS "Hunyadi" (Węgierska)

26 Dywizja Grenadierów SS "Gombos" (Węgierska)

27 Dywizja Grenadierów SS "Langemarck"

28 Dywizja Grenadierów SS "Wallonien"

29 Dywizja Grenadierów SS "RONA" (Rosyjska)

29 Dywizja Grenadierów SS (Włoska)

30 Dywizja Grenadierów SS (Rosyjska)

31 Dywizja Grenadierów SS 

32 Dywizja Grenadierów SS "30 Stycznia"

33 Dywizja Grenadierów SS "Charlemagne" (Francuska)

34 Dywizja Grenadierów SS "Landstorm Nederland"

35 Dywizja Grenadierów SS

36 Dywizja Grenadierów SS 

37 Dywizja Kawalerii SS

38 Dywizja Grenadierów SS "Nibelungen"

Dywizje Piechoty | Dywizje Pancerne