t="69">

p.s.2001.03.24

S

DYWIZJE I BRYGADY WOJSK KRÓLEWSKICH WIELKIEJ BRYTANII W II WŚ.

Na początku wojny  w skład standardowej dywizji brytyjskiej piechoty wchodziło: 13 863 żołnierzy, 1486 pistoletów,         10 222 karabinów, 360 ckm, 644 lkm, 28 nkm, 120 moździerzy, 72 dział polowych, 70 działek przeciwpancernych, 330 rowerów, 670 motocykli, 117 samochodów, 24 ambulansy, 156 ciągników artyleryjskich i 28 lekkich czołgów.

1 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 1, 2 i 3 brygady piechoty, 2, 19 i 67 pułki artylerii, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Londynu. Na początku 1944 roku pod dow. gen. Aleksandra dywizja zbierała się w Neapolu i 22 stycznia lądowała w pierwszym rzucie pod Anzio. Dywizja lądowała na północnym odcinku plaży i bez przeszkód posuwała się do przodu. 24 stycznia 1944 roku dywizja ruszyła spod Anzio-Albano i zaatakowała wzdłuż drogi do Campoleone zdobywając z pomocą 179 pułku z 45 amerykańskiej DP miasto Aprilla.

2 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 4, 5 i 6 brygady piechoty, 10, 16 i 99 pułki artylerii, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Londynu. W maju 1940 roku pod dow. gen. Loyda walczyła w Belgii i Francji. Po ewakuacji Dunkierki pełniła służbę garnizonową w Wielkiej Brytanii. Przerzucona do Indii od kwietnia do czerwca 1942 roku. W 1942 roku walczyła o Kohimę, a na początku 1945 roku została wycofana do Indii w celu zreorganizowania i przeszkolenia przed planowanymi zadaniami w kampanii syjamskiej i na Malajach.

3 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 8, 9 i 185 brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 27 brygada pancerna, 7, 33 i 76 pułki artylerii, 20 pułk przeciwpancerny, 92 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, 3 batalion rozpoznawczy, 3 batalion saperów, 2 batalion karabinów maszynowych i inne służby. We wrześniu 1939 roku stacjonowała w rejonie Salisbury. 5 czerwca 1944 roku brała udział w lądowaniu w Normandii. Lądowała na plaży oznaczonej kryptonimem "Sword" wraz z angielskimi i francuskimi komandosami w składzie Brytyjskiego I Korpusu 2 A. Brytyjskiej. Jej zadaniem było przebić się przez plażę i przejście przez Ouistreham by zdobyć Caen i lotnisko Carpiquet. Zadaniem pierwszego rzutu lądującego o godz. 7.25 było otworzenie wyjść z plaży. W drugim rzucie lądowali m.in. komandosi, którzy mieli połączyć się w głębi lądu z Kanadyjczykami, jednak zatrzymani zostali w Lion-sur-Mer. Na prawej flance nie udało się połączyć z Kanadyjczykami. W tą lukę Niemiecka 21 DPanz. przeprowadziła kontratak, który przy pomocy lotnictwa udało się zatrzymać. Dywizji pierwszego dnia lądowania nie udało się wykonać postawionych przed nią zadań. Oddziały jej doszły jedynie na 5 km od przedmieść Caen. Tego dnia dywizja straciła 630 ludzi rannych lub zabitych.

4 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 10, 11 i 12 brygady piechoty, 22, 30 i 77 pułki artylerii, 14 batalion przeciwpancerny, batalion saperów i inne służby.

5 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 13, 15 i 17 brygady piechoty, 9 i 91 pułki artylerii, 52 batalion przeciwpancerny, batalion saperów i inne służby. Powstała we Francji w grudniu 1939 roku z połączenia 3 brygad. 22 marca 1942 roku opuściła Anglię kierując się na Madagaskar.

9 Dywizja piechoty

Właściwie była to dywizja szkocka. W jej skład wchodziły: 26, 27 i 28 brygady piechoty, 126, 127 i 128 bataliony artylerii, 61 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała na terytorium Szkocji.

11 Dywizja Wschodnioafrykańska

Sformowana w lutym 1943 roku z żołnierzy z Afryki Wschodniej. Kadra oficerska i artyleria złożona była z Brytyjczyków. Walczyła w Birmie od czerwca 1944 roku do kwietnia 1945 roku. Wśród podoficerów dywizji był sierżant Idi Amin, późniejszy krwawy dyktator Ugandy.

12 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 35, 36 i 37 brygady piechoty, 113, 114 i 118 pułki artylerii, 67 batalion przeciwpancerny, batalion saperów i inne służby. W kwietniu 1940 roku pod dow. gen. Petre dołączyła do brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego we Francji.

15 Dywizja piechoty

Właściwie była to dywizja szkocka. W jej skład wchodziły: 44, 45 (później 227) i 46 brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 129 (później 181), 130 (później 190) i 131 pułki artylerii, 97 batalion artylerii przeciwpancernej, 119 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, 15 pułk rozpoznawczy, 15 batalion saperów, 1 batalion karabinów maszynowych i inne służby. W 1939 roku stacjonowała na terytorium Szkocji.

18 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 53, 54 i 55 brygady piechoty, 105, 135 i 148 pułki artylerii, 65 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. Dywizja Armii Terytorialnej za wschodniej Anglii, czyli jednostka drugiego rzutu. Zmobilizowana we wrześniu 1939. Przeszkolona i wyposażona do walk w Afryce Północnej, została w październiku 1941 roku przetransportowana na Daleki Wschód z uwagi na narastające tu napięcie. Dotarła do Indii w końcu grudnia już po rozpoczęciu wojny przez Japonię. Mimo oporu niektórych oficerów rzucona do obrony Singapuru, gdzie przybyła 29 stycznia 1942 roku. Skapitulowała z całym garnizonem 15 lutego 1942 roku.

23 Dywizja Piechoty "Northumbrian"

W jej skład wchodziły: 69 i 70 brygady piechoty, 124 i 125 bataliony artylerii, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Yorku. W kwietniu 1940 roku pod dow. gen. Herberta dołączyła do brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego we Francji.

36 Dywizja Piechoty

Sformowana jako 36 Dywizja armii indyjskiej. W połowie 1944 roku była złożona niemal w całości z żołnierzy brytyjskich ( pozostał tylko 1 indyjski batalion - 1 batalion 7 pułku Rajput) i została przeniesiona do armii brytyjskiej. W służbie brytyjskiej dywizja walczyła od lutego do maja 1945 roku o wyzwolenie miast Mandalay i Rangun. Wycofana na odpoczynek i uzupełnienia przed planowaną ofensywą w Syjamie i na Malajach, do której nie doszło, bowiem Japonia skapitulowała.

38 Dywizja piechoty

Była to dywizja walijska. W jej skład wchodziły: 113, 114 i 115 brygady piechoty, 102, 132 i 146 bataliony artylerii, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała na terytorium Walii.

42 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 125, 126 i 127 brygady piechoty, 51, 52 i 53 bataliony artylerii, 56 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Manchesteru. W marcu 1940 roku pod dow. gen. Holmesa przerzucona została do Francji.

43 Dywizja piechoty "Wessex"

W jej skład wchodziły: 128 (później 214), 129 i 130 brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 94, 112 i 141 (później 179) pułki artylerii, 59 batalion artylerii przeciwpancernej, 110 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, 43 batalion saperów, 43 batalion rozpoznawczy, 8 batalion karabinów maszynowych i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Devonport.

44 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 131, 132 i 133 brygady piechoty, 57, 58 i 65 pułki artylerii, 57 batalion przeciwpancerny, batalion saperów i inne służby. W marcu 1940 roku pod dow. gen Osborne'a przerzucona została do Francji.

45 Dywizja piechoty

W jej skład wchodziły: 134, 135 i 136 brygady piechoty, 55, 96 i 142 pułki artylerii, 69 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Devonport.

46 Dywizja Piechoty

W jej skład wchodziły: 137, 138 i 139 brygady piechoty, 121, 122 i 123 pułki artylerii, 68 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Yorku. W kwietniu 1940 roku dołączyła do brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego we Francji.

48 Dywizja piechoty

W jej skład wchodziły: 143, 144 i 145 brygady piechoty, 18, 24 i 68 bataliony artylerii, 53 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Oxfordu. W styczniu 1940 roku pod dow. gen. Thorne'a  wyruszyła do Francji.

49 Dywizja Piechoty "West Riding"

W jej skład wchodziły: 146, 147 i 148 (później do sierpnia 1944 70 brygada, a następnie 56) brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 69, 70 (później 143) i 71 (później 185) pułki artylerii, 89 pułk lekki artylerii przeciwlotniczej, 55 batalion artylerii przeciwpancernej, 49 batalion saperów, 49 batalion rozpoznawczy, 2 batalion karabinów maszynowych i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Yorku.

50 Dywizja piechoty "Northumbrian"

W jej skład wchodziły: 69, 151 i 231 brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 74, 90 i 124 pułki artylerii, 102 batalion artylerii przeciwpancernej, 25 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, 61 batalion rozpoznawczy, 50 batalion saperów, batalion karabinów maszynowych i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Yorku. W lutym 1940 roku wyruszyła do Francji. 6 czerwca 1944 roku brała udział w lądowaniu w Normandii. Lądowała na plaży oznaczonej kryptonimem "Gold" w składzie Brytyjskiego XXX Korpusu 2 A. Brytyjskiej. Jej zadaniem było przebić się w głąb lądu i zdobycie małego portu Arromanches i baterii w Longues-sur-Mer. W lądowaniu dywizji towarzyszyły pułki: Green Howards i Lekka Piechota Durham. Dywizja rozpoczęła lądowanie o 7.35. Na brzeg pierwsi schodzili saperzy Batalionu Królewskiego, a zaraz za nimi czołgi i oddziały szturmowe. Obrona niemiecka była tu bardzo słaba i gdy nadpłynął drugi rzut, pierwszy ruszył w gąb lądu. Do popołudnia opór Niemcy stawili tylko w La Riviere i Le Hamel. Ok. 17.00 oddziały dywizji dotarły już do Brazenville skąd następnego dnia mogły ruszyć do Bayeux. Oddziały dywizji posunęły się tego dnia do 10 kilometrów w głąb lądu i połączyli się z Kanadyjczykami w Creully. Nie zdobyli wprawdzie Bayeux, ani nie przekroczyli drogi N-13, lecz znajdowali się w dobrej pozycji by wykonać to następnego dnia.

51 Dywizja piechoty "Highland"

Właściwie była to dywizja szkocka (Highlands). W jej skład wchodziły: 152, 153 i 154 brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 126, 127 i 128 pułki artylerii, 61 batalion artylerii przeciwpancernej, 40 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, batalion rozpoznawczy (2 Derbyshire eomanry), 51 batalion saperów, 7 batalion karabinów maszynowych i inne służby. W 1939 roku stacjonowała na terytorium Szkocji. W lutym 1940 roku wyruszyła do Francji. W czerwcu 1940 roku została otoczona wraz z francuskim IX korpusem w St. Valery-en-Caux.

52 Dywizja piechoty "Lowland"

W jej skład wchodziły: 155, 156 i 157 brygady piechoty, 78, 79 i 80 bataliony artylerii, 54 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała na terytorium Szkocji.

53 Dywizja piechoty (Walijskiej)

Była to dywizja walijska. W jej skład wchodziły: 71, 158 i 160 brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 81, 83 i 133 pułki artylerii, 116 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, 71 batalion artylerii przeciwpancernej, 53 batalion rozpoznawczy, 53 batalion saperów, batalion karabinów maszynowych i inne służby. W 1939 roku stacjonowała na terytorium Walii.

54 Dywizja piechoty

W jej skład wchodziły: 161, 162 i 163 brygady piechoty, 85, 86 i 134 pułki artylerii, 55 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby.

55 Dywizja piechoty (Walijskiej)

W jej skład wchodziły: W jej skład wchodziły: 197, 198, i 199 brygady piechoty, 61, 87, 116 i 136 bataliony artylerii, 66 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała na w rejonie Liverpoolu.

59 Dywizja piechoty "Staffordshie"

W jej skład wchodziły: 176, 177 i 197 brygady piechoty (każda po 3 bataliony), 61, 110 i 116 pułki artylerii, 68 batalion artylerii przeciwpancernej, 68 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, 59 batalion rozpoznawczy, 59 batalion saperów, batalion karabinów maszynowych i inne służby.

61 Dywizja piechoty

W jej skład wchodziły: 143, 144 i 145 brygady piechoty, 119, 120 i 145 bataliony artylerii, 63 batalion artylerii przeciwpancernej, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Oxfordu.

66 Dywizja piechoty

W jej skład wchodziły: 182, 183 i 184 brygady piechoty, 109, 110 i 111 bataliony artylerii, batalion saperów i inne służby. W 1939 roku stacjonowała w rejonie Manchesteru.

70 Dywizja piechoty

Sformowana w Egipcie we wrześniu 1939 roku jako 6 Dywizja i przemianowana w październiku 1941 roku. Brała udział w operacjach na Pustyni Zachodniej. Broniła Tobruku od kwietnia do grudnia 1941 roku i walczyła w Syrii, a we wrześniu 1943 roku została przetransportowana do Indii, gdzie ją rozformowano, żeby umożliwić sformowanie Czingitów. 

81 Dywizja Zachodnioafrykańska

Sformowana w marcu 1943 roku w Nigerii z tubylców pod dowództwem brytyjskich oficerów. Pododdziały artylerii i specjalistyczne złożone były z Brytyjczyków. Od sierpnia do grudnia 1943 roku służyła w Indiach, a następnie do marca 1945 roku w Birmie. Brała udział w brytyjskim desancie w Arakan.

82 Dywizja Zachodnioafrykańska

Sformowana w sierpniu 1943 roku w Nigerii z tubylców pod dowództwem brytyjskich oficerów. Pododdziały artylerii i specjalistyczne złożone były z Brytyjczyków. Od sierpnia do listopada 1944 roku służyła w Indiach,  a następnie do marca 1945 roku w Birmie. Brała udział w brytyjskim desancie w Arakan.

Dywizja Birmańska

Oddziały przedwojennego garnizonu Birmy uformowane w 2 brygady. Jedna brygada składała się z batalionów: brytyjskiego, birmańskiego i indyjskiego, a druga z brytyjskiego i indyjskiego. Słaba, źle wyposażona i wyszkolona. Do czasu japońskiej agresji istniała w zasadzie jako jednostka administracyjna a nie operacyjna. Skoncentrowana pośpiesznie pod naporem japońskim 15 kwietnia 1942 roku została oskrzydlona przez oddziały japońskie i zniszczona.

 1 Malajska Brygada Piechoty

Garnizonowa jednostka w Twierdzy Singapur. W dniu wybuchu wojny na Pacyfiku składała się z brytyjskiego, indyjskiego i malajskiego batalionu żołnierzy zawodowych. Poddała się japończykom 14 lutego 1942 roku.

2 Malajska Brygada Piechoty

Sformowana we wrześniu 1940 roku na Malajach z żołnierzy brytyjskich i malajskich. Należała do garnizonu twierdzy Singapur. Skapitulowała 14 lutego 1942 roku.

Dywizja Pancerna Gwardii

W jej skład wchodziły: 5 (4 bataliony) i 32 (3 bataliony) brygady Gwardii, 55 i 153 pułki artylerii, 21 pułk artylerii przeciwpancernej, 94 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, batalion rozpoznawczy, batalion saperów i inne służby.  

1 Dywizja Pancerna

W jej skład weszły: 1 i 2 lekkie brygady pancerne, 1 ciężka brygada pancerna, 1 i 2 pułki artylerii konnej i inne służby. We wrześniu 1939 roku stacjonowała w rejonie Salisbury. 

7 Dywizja Pancerna

W jej skład weszły: 22 (5 batalionów) i 131 (3 bataliony) brygady pancerne, 3 i 5 pułki artylerii samobieżnej, 6 pułk artylerii przeciwpancernej, 15 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, 8 pułk rozpoznawczy King's Royal Irish Hussars, batalion saperów i inne służby. Zw. szczurami pustyni. W grudniu 1940 roku walczyła podczas ofensywy brytyjskiej w Libii. 6 czerwca 1944 roku brała udział w lądowaniu w Normandii w drugim rzucie po 50 DP.

11 Dywizja Pancerna

W jej skład weszły: 29 (4 bataliony) brygada pancerna, 159 (3 bataliony) brygada piechoty, 13 pułk artylerii samobieżnej, 151 pułk artylerii, 75 pułk artylerii przeciwpancernej, 58 pułk lekkiej artylerii przeciwlotniczej, batalion rozpoznawczy, batalion saperów i inne służby

7 Brygada Pancerna

Zorganizowana w Egipcie w 1939 roku. W czasie walk w Afryce Północnej, od grudnia 1940 do listopada 1941 roku, wchodziła w skład słynnej 7 Dywizji Pancernej. Przeniesiona na Daleki Wschód wylądowała w Birmie, gdzie wspólnie z 17 Dywizją Indyjską stawiały opór japończykom. 21 lutego jej oddziały dotarły do Rangunu. Przez pewien czas walczyła wspólnie z chińską 38 Dywizją. W maju 1942 roku została wycofana do Indii, gdzie pełniła służbę garnizonową. Następnie wróciła na Bliski Wschód jako jednostka sił okupacyjnych. W maju 1944 roku walczyła we Włoszech w składzie 8 Armii. Koniec wojny zastał ją w Austrii.

56 Królewski Pułk Pancerny

22 stycznia lądował w pierwszym rzucie pod Anzio.

1 Dywizja Powietrznodesantowa

6 Dywizja Powietrznodesantowa

W jej skład wchodziły: 3 i 5 brygady spadochronowe, 6 brygada powietrznodesantowa (wszystkie po 3 bataliony), 6 powietrznodesantowy pancerny pułk rozpoznawczy, 6 powietrznodesantowy batalion saperów, 53 powietrznodesantowy pułk artylerii lekkiej. W 1944 roku dywizja brała udział w operacji "Overlord". Pod dow. gen. maj. Richarda Galea w nocy z 5 na 6 czerwca jej oddziały zostały zrzucone w Normandii i jako pierwsze wzięły udział w walkach które tego dnia nastąpiły. Dywizja miała zostać zrzucona pomiędzy rzekami Orne i Dives by osłaniać lewą flankę inwazji. W następnej kolejności miała za zadanie unieszkodliwić niemiecką baterie w Merville, opanować mosty nad rzeką i kanałem Orne i wysadzić mosty nad Dives. Kompania D Pułku piechoty lekkiej hrabstw Oxfird i Buckingham kilkanaście minut po północy opanowała most na kanale Caen. Dzięki braku rozkazów dla niemieckich oddziałów 21 DPanz., która stacjonowała w tym rejonie lądowanie przebiegało bez przeszkód. O godz. 3.00 zaczęły lądować szybowce ze wsparciem. 49 maszyn z dżipami i armatami przeciwpancernymi wylądowało w wyznaczonej strefie. 9 batalion w sile 750 żołnierzy mający zniszczyć baterię w Merville podczas zrzutu został rozrzucony na rozległym terenie i do ataku na działa wroga ruszyło zaledwie 150 ludzi. Przed godz. 5.00 bateria została zdobyta, a ceną za to było zabicie lub ranienie połowy atakujących. Z 200 obrońców baterii do niewoli dostało się tylko 22. Reszta poległa. Stare francuskie armaty 75 mm zniszczono granatami. Mosty na rzece i kanale Orne także zostały zdobyte o wyznaczonym czasie i tym samym lądowanie na plaży "Sword" zostało zabezpieczone.   

47 Pułk Królewskiej Piechoty Morskiej

6 czerwca 1944 roku brał udział w lądowaniu  w Normandii. Wylądowali raz z brytyjską 50 DP na prawym skrzydle plaży Gold niedaleko St-Come-de-Frense. Początkowo spotkali się z bardzo silnym ogniem z karabinów maszynowych. Jednak wkrótce Niemcy wycofali się i Brytyjczycy ruszyli w głąb lądu. Ich zadaniem było zająć od tyłu Port-en-Bessin i połączenie się w tym małym porcie z amerykanami. Jednak przed zapadnięciem zmroku znajdowali się zaledwie o kilometr od celu. Do portu weszli następnego dnia.  

136 oddział wydzielony

Sformowany w Indiach przez honorowego gen. bryg. Colina MacKenzie. Od 1943 roku do końca wojny prowadził działania specjalne w Birmie i południowo-wschodniej Azji. Do jego bardziej znanych i zakończonych powodzeniem można zaliczyć utrzymanie potajemnych kontaktów z rządem Syjamu pozostającym formalnie w sojuszu z Japonią, a także skuteczne rokowania z zorganizowanym przez Tokio marionetkowym rządem Birmy.