t="69">

p.s.2001.03.24

S

Vickers Mk VI - typ czołgu lekkiego

    Najbardziej masowo przed wojną produkowany czołg brytyjski. W pierwszych dwóch latach wojny stanowiły większość sił brytyjskich sił pancernych i wcale nie dlatego, że były to dobre pojazdy, ale dlatego że brakowało innych, lepszych czołgów. Był typowym lekkim czołgiem rozpoznawczym przeznaczonym dla Royal Tank Regiment oraz brygad kawalerii.

    Pierwszy prototyp czołgu lekkiego z obrotową wieża w Wielkiej Brytanii został zbudowany przez spółkę Cardem Loyd w 1928 roku i był rozwinięciem wcześniejszych czołgów bezwieżowych tankietek. Następnie poprzez modele Mk I do Mk V czołg ten stopniowo ulepszano i małe ich serie dostarczono armii. W 1935 roku jeszcze przed śmiercią główny konstruktor firmy Vickers - J. Carden opracował kolejny ulepszony wariant czołgu zwany Mk VI. Czołg został przychylnie przyjęty przez Ministerstwo wojny i przyjęty do armii. Pierwsze zamówienie zostało złożone w marcu 1935 roku w firmie Vivkers-Armstrong w Newcastle na 509 czołgów. Następnie by przygotować i inne fabryki do masowej jego produkcji w razie wojny zamówienia składano też w rządowej fabryce uzbrojenia ROF - 30 sztuk, Vulcan Founfry Ltd. w Warrington, Armstrong-Whitworth e Elswick, North British Locomotive Co. w Glasgow, Ruston Hornsby w Lincoln i Fowler and Co. w Leeds - 99 sztuk. Wszystkie zamówienia zrealizowano do końca czerwca 1940 roku. Ogółem wyprodukowano 1237 czołgów przy średnim koszcie 3000 funtów.

    Wieżyczka obracana była ręcznie przez załogę. Na wyposażeniu czołgu znajdowała się  radiostacja Numer 7, która szybko została zastąpiona zestawem Numer 19. Zestaw te pozwalał na doskonałą komunikację pomiędzy wszystkimi członkami załogi.

    W momencie, gdy zaczęto je jak najszybciej wycofywać z linii frontu na ich podwoziu w 1941 roku zbudowano ok. 60 pojazdów z 4 karabinami maszynowymi Besa 7,92 mm w wieży jednoosobowej.

    Podstawowe typy tego czołgu to: Mk VI - Oryginalny model, silnik ESTL, koło podtrzymujące górną część gąsienicy zamontowane na wózku jezdnym. W sumie wyprodukowano ich 81 szt.

Mk VIA - Pojazd z silnikiem ESTB, wielokątną wieżyczką obserwacyjną dowódcy czołgu, natomiast koło podtrzymujące górną gąsienicę zamontowano na boku kadłuba. W sumie wyprodukowano ich 115 szt.

Mk VIB - Pojazd z okrągłą wieżyczką obserwacyjną dowódcy i z pojedynczą osłona pancerną wlotów powietrza. W sumie wyprodukowano ich 953 szt.

Mk VIC - Bez wieżyczki obserwacyjnej dowódcy, uzbrojony  w 15 mm wielkokalibrowy km Besa sprzężony z kaemem 7,92 mm Besa, obydwa chłodzone powietrzem. W sumie wyprodukowano ich 88 szt.

    Oprócz tych seryjnych modeli w latach 1939-41 zbudowano kilka pojazdów specjalnych takich jak: w 1938 roku czołg z 40 mm działkiem w odkrytej od góry wieży - w 1939 roku z wydłużonym o jedno koło podwoziem - w 1939 roku wyposażony w pływaki przystosowane do pokonywania przeszkód wodnych. 

    Czołgi te służyły także w innych armiach oprócz brytyjskiej. 11 wozów otrzymała Australia, 9 Kanada, Turcja jeszcze przed wojną zakupiła 9, Egipt zakupił 16, 1 zakupił Irak oraz nieustalona liczba znajdowała się w Indiach.

W służbie:

    Przed wojną część tych wozów wysłano do oddziałów brytyjskich stacjonujących w Egipcie ( ok. 300 szt.). Weszły one tam do oddziałów z których w końcu utworzono sławną 7 DPanz. Chrzest bojowy czołgi te przeszły w 1940 roku w kampanii francuskiej w brytyjskim korpusie ekspedycyjnym. Stanowiły wyposażenie 7 zmechanizowanych pułków kawalerii. W każdym pułku znajdowało się ok. 28 wozów Mk VI. Ponadto wody te znajdowały się w pododdziałach rozpoznawczych 6 pułków pancernych w 1 DPanz. oraz 1 Armijnej Brygadzie Czołgów. Natomiast wszystkie 60 sztuk Mk VIC jakie były we Francji znalazły się na uzbrojeniu 2 Brygady Pancernej. Ogółem ok. 400 wozów bojowych. Z walk we Francji powróciło zaledwie 6 wozów. Na początku walk w Afryce, gdy przeciwnikiem byli tylko włosi, czołgi te nie miały poważnych przeciwników i spełniały swoją rolę. 1 marca 1941 roku na Bliskim Wschodzie Brytyjczycy posiadali ok. 36 - MkVI, 55 - MkVIA, 276 - MkVIB i 1 MkVIC. Do 7 DPanz. należało 149 wozów, a do 2 DPanz. 169. Sytuacja uległa zmianie od 1941 roku, gdy do Afryki przybyły wojska niemieckie Afrika Korps ze swoimi o wiele lepszymi maszynami. Wtedy czołgi Mk VI zaczęto wycofywać i zastępować je amerykańskimi M3 Stuart. Stacjonujące na wyspach 214 czołgów w 1940 roku cenionych było na wagę złota, a z biegiem czasu i napływu nowych wozów oraz kontyngentu amerykańskiego ich rola malała, aż w końcu zostały zepchnięte do roli wozów szkolnych. W 1944 roku podjęto decyzję o złomowaniu wszystkich istniejących wozów tego typu. 30 udało się ocalić i wyeksportować.

Dane techniczne:

Rok wprow. - 1935

Ciężar - 5,3 t

Załoga - 3 ludzi (dowódca, strzelec i kierowca)

Uzbrojenie - wkm Vickers 12,7 mm sprzężony z km Vickers 7,92 mm oraz 2 wyrzutnie granatów dymnych.

Wymiary - dł. 395, szer. 210 cm, wys. 222 cm.

Pancerz - nitowany z płyt walcowych, przód kadłuba i boki 12 mm, góra 4-8 mm, wieża od 10 do 15 mm.

Amunicja - 400 do wkm i 2500 do km.

Napęd - silnik gaźnikowy, 4-suwowy, rzędowy, 6 cylindrowy Meadows o pojemności 4500 cm³ i maks. mocy 88 KM przy 2800 obr./min., chłodzony płynem. 

Osiągi - prędkość maks. po drodze 56 km/h, zasięg 210 km, zużycie paliwa 501 l/100 km po drodze. Przeszkody - wzniesienia do 30-35 stopni, rowy szer. 160 cm, brody głęb. 60 cm.

Paliwo - benzyna

Układ jezdny - zawieszenie zblokowane na sprężynach w wózkach po dwa koła jezdne i jedno podtrzymujące górną część gąsienicy, koła napędowe z przodu, napinające i jednocześnie jezdne z tyłu, gąsienice metalowe, jednosworzniowe o szerokości ogniw 210 mm.

Łączność - wewnętrzna - telefon czołgowy, zewnętrzna - radiostacja.