t="69">

p.s.2001.03.24

S

NISZCZYCIELE  typ Mahan

"CASE", "CASSIN", "CONYNGHAM", "CUMMINGS", "CUSHING", "DOWNES", "DRAYTON", "FLUSSER", "LAMSON", "MAHAN", "PERKINS", "PRESTON", "REID", "SHAWN", "SMITH", "TUCKER"

Opis przygotował i nadesłał Filip Milowski 

                 Najliczniejszy typ niszczycieli amerykańskich w okresie międzywojennym. Budowany w latach 1934-37. Zamówienie złożono w dużej mierze dla pobudzenia koniunktury w czasie wielkiego kryzysu. Wykorzystano w nim wiele nowoczesnych rozwiązań, m.in. wysokociśnieniowe kotły oraz silniejsze uzbrojenie torpedowe, jednocześnie zastosowano uniwersalne armaty 127 mm L/38, stosowane w niszczycielach typu "Farragut". Były to bardzo dobre i trwałe okręty. Bez kłopotu zniosły liczne wojenne modernizacje artylerii przeciwlotniczej. Sześć z tego typu zostało zatopionych.

Po raz pierwszy rozpoczęto myśleć o budowie następcy jednostek klasy Farragut w 1933 r. Założeniem było zamontowanie 12 wyrzutni torpedowych i uniwersalnych dział 127 mm. Początkowo były problemy z dostosowaniem narzuconej przez Traktat Londyński z 1930r wyporności dotyczącej ilości uzbrojenia. Zdecydowano, więc, że działa będą umieszczone na podstawach umożliwiających jedynie atakowanie celów nawodnych. Argumentowano to tym, że okręty są zbyt małe i za bardzo manewrowne by mogły być dla nich zagrożeniem bombowce horyzontalne, natomiast bombowce nurkujące będą skuteczniej zwalczane za pomącą działek małokalibrowych. Na szczęście negatywna opinia dowódców niszczycieli doprowadziła do instalacji dział podwójnego przeznaczenia. Wstępny projekt z 5 działami, 12 wyrzutniami torped oraz wzmocnionym układem napędowym spowodował zamówienie 16 jednostek. Później zamówiono dwie kolejne. Kontrakty na wykonanie okrętów otrzymały trzy stocznie prywatne: Bethlehem Steel United Shipyards of Staten Islands, Bath Iron Works i Federal Kearny (każda po dwa okręty) oraz 5 stoczni marynarki w Bostonie, Philadelphi, Norfolk, Puget Sound, Mare Island.

Jednostki typu Mahan miały prawie taką samą długość jak ich poprzednicy. Były natomiast szersze a przez to posiadały większe zanurzenie. Cechą rozpoznawczą tych okrętów był trójnożny maszt dziobowy (dwa ostatnie okręty od początku miały maszty palowe), brak masztu rufowego oraz wysokie i wąskie kominy. Uzbrojenie torpedowe rozmieszczone było w systemie 3x4 wyrzutnie. Jedna znajdowała się w osi symetrii okrętu na podwyższeniu pomiędzy kominami, a dwie pozostałe znajdowały się po lewej i prawej burcie za tylnym kominem. Dawało to możliwość wykonania jednorazowej salwy 8 torped i cztery pozostawały w zapasie. Jeżeli chodzi o artylerię główną to jedynie 2 działa znajdujące się na dziobie posiadały osłony. Poza tym działo Nr 1 posiadało swojego rodzaju półkolisty falochron. Dla obsługi dział 2,3,4 przewidziano schrony, na dachach, których znajdowały się karabiny przeciwlotnicze 12,7mm. W 2 ostatnich jednostkach tej klasy zainstalowano powiększone osłony dział oraz obrotowe platformy umożliwiający pomieszczanie załogi razem z działem, a także mechaniczne podajniki amunicji.

Największym walorem były nowe urządzenia napędowe. Kotły zostały wyprodukowane przez firmę Babcock&Wilkox. Dostarczały one parę o wyższej temperaturze (370°C) i pod większym ciśnieniem 28 atmosfer) niż w stosowanych do tej pory. Turbiny były szybsze i bardziej odporne na uszkodzenia. Ich konstrukcja zajmowała także o wiele mniej miejsca. Ciężaru układu napędowego wzrósł o 30 t, jednak można było dzięki niemu zaoszczędzić 50t. Paliwa przy zachowaniu tego samego zasięgu. Wszystkie jednostki miały zainstalowane awaryjne agregaty prądotwórcze o mocy 25 kW.

W 1942 r. Oryginalną konfigurację lekkiego uzbrojenia otrzyamł Conyngham. W jej skład wchodziły 4 podwójnie sprzężone i 2 pojedyncze karabiny maszynowe 12,7mm. Ich stanowiska znajdowały się na dziobowym schronie obsługi działa nr 2, rufowej nadbudówce oraz po bokach tylnego komina. Dodatkowo były to 2 pojedyncze działka 20mm Oerlikon w miejscu działa nr 3. W 1944 zamieniono uzbrojenie na standardowy układ 4x40 i 5x20.

Z kolei okręt Shaw jako jedyny otrzymał przejściowo 4 działka 28mm i 4 pojedyncze Oerlikony. Cummings natomiast jako jedyny posiadał 3 działka 20mm przed mostkiem, tuż powyżej działa nr 2.

Szczególnym przypadkiem były Cassin i Downes. Z wypalonych wraków wymontowano urządzenia napędowe i wyposażenie. Zainstalowano je potem na całkowicie nowych kadłubach zwodowanych w 1943r. Weszły one do służby w 1944r. Miały one 4 działa, 2 poczwórne wyrzutnie umieszczone w osi symetrii i standardowe lekkie uzbrojenie przeciwlotnicze.

W momencie wybuchu wojny z Japonią 16 jednostek typu Mahan tworzyło wraz z 8 typu Farragut 1. Flotyllę Niszczycieli, której okrętem flagowym był krążownik Releigh. Osiem stanowiło 3 Dywizjon, podzielone na 5. (Cassin, Conyngham, Downes i Reid) i 6.(Case, Shaw, Cummings i Tucker) a druga połowa 5. Dywizjon, podzielony na 9. (Drayton, Flusser, Lamson i Mahan) i 10. (Cushing, Perkins, Preston i Smith).

"Case" - (DD-370) Zwodowany w 1935r. Podczas ataku na Pearl Harbour współuczestniczył w zestrzeleniu kilku samolotów wroga. Do maja 1942 r. eskortuje konwoje na wschodnie wybrzeże USA. W czerwcu został wysłany z Reid w rejon Aleutów, gdzie dołączył do okrętów Task Force 8, wspierając lądowanie na Kiska. Cały 1943r. okręt spędza na patrolowaniu i konwojowaniu na południowo zachodnim Pacyfiku. W lutym 1944 wraz z Cummings wspierał desant na Wyspach Marschalla. W lipcu bierze udział w lądowaniu na Guam. W październiku wziął udział wraz z Fanning, Dunlap, Cummings i nowymi  Cassin i Downes w bitwie o Leyte. 24 grudnia topi japoński transportowiec. W 1945 r. bierze udział w patrolach przeciwpodwodnych w rejonie Saipanu i Iwo Jimy.

"Cassin" - (DD-372) Zwodowany w 1935r. W momencie ataku na Pearl Harbour znajdował się w suchym doku razem z pancernikiem Pensylwania i niszczycielem Downes. Został trafiony bombą zapalającą, która spowodowała zapalenie się zbiorników paliwa. Kadłub został całkowicie zniszczony i spisany na straty, natomiast urządzenia napędowe zostały wykorzystane do budowy nowej jednostki.

"Conyngham" - (DD-371) Zwodowany w 1935r. W czerwcu 1942r. Bierze udział w bitwie o Midway. W październiku 1942 wraz z Cushing, Smith, Preston, Mahan i Shaw eskortuje lotniskowiec Enterprise i pod koniec miesiąca bierze udział bitwie powietrzno – morskiej w rejonie Santa Cruz. Od 1943 lata razem z Smith, Perkins i Mahan wspiera aliancką ofensywę na Nowej Gwinei. W lecie 1944 wraz z Shaw wziął udział w operacji desantowej na Marianach, po czym dołączył do okrętów wspierających desant na Filipinach. W styczniu 1945 r. wraz z Flusser bierze udział w osłonie lądowania na wyspie Luzon. W maju 1945 r. wraz z Drayton, Flusser i Smith bierze udział w lądowaniu sił australijsko amerykańskich na wyspie Tarakan na Borneo. Po wojnie został posłany na dno jako okręt cel 2 lipca 1948r.

"Cummings" - (DD-365) Zwodowany w 1935r. Podczas ataku na Pearl Harbour został lekko uszkodzony. Do maja 1942 eskortuje konwoje do San Francisco. W 1943 r. operuje pomiędzy Nową Zelandią a Gudalcanall. W lutym 1944 wraz z Case wspierał desant na Wyspach Marschalla. Pomiędzy marcem a majem wraz z Fanning i Dunlap eskortował lotniskowiec Saratoga skierowany na Ocean Indyjski i wspierający flotę brytyjską. Na środkowy Pacyfik wrócił w październiku. W tym miesiącu wziął udział wraz z Fanning, Dunlap, Case i nowymi  Cassin i Downes w bitwie o Leyte. W lutym 1945 r. wspiera ogniem swej artylerii wraz z Dunlap i Fanning oddziały desantowe na Iwo Jimie

"Cushing" - (DD-376) Zwodowany w 1935r. Na początku wojny eskortuje statki płynące do San Francisco. W październiku 1942 r. wraz z Shaw, Smith, Preston, Mahan i Conyngham  eskortuje lotniskowiec Enterprise i pod koniec miesiąca bierze udział w bitwie powietrzno – morskiej w rejonie Santa Cruz. W nocy z 12 na 13 listopada bierze udział w bitwie koło wyspy Savo. Zaatakował pancernik Hiei, wystrzeliwując do niego z odległości 900m  sześć torped. Nie uzyskał jednak trafień. Został oświetlony przez reflektory i dosłownie rozstrzelany przez japońskie okręty. Zatonął 13 listopada w godzinach przedpołudniowych. Zginęło ok. 70 osób.

"Downes" - (DD-375) Zwodowany w 1936r. W momencie ataku na Pearl Harbour znajdował się w suchym doku razem z pancernikiem Pensylwania i niszczycielem Cassin. Został trafiony bombą zapalającą, która spowodowała zapalenie się zbiorników paliwa. Został trafiony bombą zapalającą, która spowodowała zapalenie się zbiorników paliwa. Kadłub został całkowicie zniszczony i spisany na straty, natomiast urządzenia napędowe zostały wykorzystane do budowy nowej jednostki.

"Drayton" - (DD-366) Zwodowany w 1936r. 24 grudnia podczas eskorty statków na Wyspy Wielkanocne dwukrotnie atakuje okręty podwodne. Bez rezultatu. W styczniu 1942 roku bierze udział w nieudanym rajdzie na wyspę Wake. W nocy z 29 na 30listopada osłania razem z Lamsonem i Perkinesem formację krążowników US Navy w trakcie starcia z japońskimi niszczycielami w rejonie przylądka Tassafaronga. Wystrzeliwuje w kierunku okrętów wroga 2 torpedy, bez rezultatu. Po przegranej bitwie ratuje wraz z niszczycielem Fletcher załogę ciężkiego krążownika Northampton. W grudniu 1943 r. wraz z Mahan, Lamson i Flusser bierze udział w bezpośredniej osłonie desantu na półwyspie Gloucester. W maju 1945 r. wraz z Flusser, Conyngham i Smith bierze udział w lądowaniu sił australijsko amerykańskich na wyspie Tarakan na Borneo.

"Flusser" - (DD-368) Zwodowany w 1935r. Od wiosny 1942 działa w rejonie południowo wschodniego Pacyfiku. W grudniu 1943 r. wraz z Mahan, Drayton i Lamson bierze udział w bezpośredniej osłonie desantu na półwyspie Gloucester. Potem bierze udział w lądowaniach na Nowej Gwinei, Nowej Brytanii, Wyspach Admiralicji i innych. Podczas patrolu w rejonie Wysp Marschalla zostaje lekko uszkodzony przez artylerię nadbrzeżną. 9 osób zostaje rannych. W styczniu 1945 r. wraz z Conyngham bierze udział w osłonie lądowania na wyspie Luzon. W maju 1945 r. z Drayton, Conyngham i Smith bierze udział w lądowaniu sił australijsko amerykańskich na wyspie Tarakan na Borneo. Po kapitulacji Japonii zawinął do portu w Tokio w czołówce jednostek US Navy.

"Lamson" - (DD-367) Zwodowany w 1936r. W lutym 1942 r. został oddelegowany wraz z Perkinsem na wody w okolicy Nowej Gwinei do operującego w tym rejonie zespołu okrętów amerykańskich, australijskich i nowozelandzkich. W nocy z 29 na 30listopada osłania razem z Draytonem i Perkinesem formację krążowników US Navy w trakcie starcia z japońskimi niszczycielami w rejonie przylądka Tassafaronga. W grudniu 1943 r. z Mahan, Drayton i Flusser bierze udział w bezpośredniej osłonie desantu na półwyspie Gloucester. 11 grudnia 1944 zostaje trafiony przez kamikaze w rejonie przyczółka Ormoc. Jest ciężko uszkodzony. Po wojnie został zatopiony na atolu Bikini 2 lipca 1946r w efekcie próbnej eksplozji nuklearnej.

"Mahan" - (DD-364) Zwodowany w 1935r. W momencie ataku na Pearl Harbour eskortował lotniskowiec Lexington na Midway. W październiku udaje się w rejon Guadalcanalu. Podczas podróży topi wraz z Lamsonem dwie japońskie jednostki patrolowe. W październiku 1942 wraz z Cushing, Smith, Preston, Conyngham i Shaw eskortuje lotniskowiec Enterprise i pod koniec miesiąca bierze udział bitwie powietrzno – morskiej w rejonie Santa Cruz. Po bitwie odnosi poważne uszkodzenia w kolizji z pancernikiem South Dakota, podczas alarmu przeciwpodwodnego.  Od lata 1943r. razem z Smith, Perkins i Conyngham wspiera aliancką ofensywę na Nowej Gwinei. W grudniu 1943 r. wraz z Drayton, Lamson i Flusser bierze udział w bezpośredniej osłonie desantu na półwyspie Gloucester. 7 grudnia 1944r. podczas operacji na Filipinach został trafiony przez trzy samoloty kamikaze. Został tak poważnie uszkodzony, że musiał zostać dobity przez niszczyciel Walke. Zginęło 10 marynarzy. Resztę przejęły okręty Lamson i Walkie.

"Perkins" - (DD-377)  Zwodowany w 1935r. W lutym 1942r. został oddelegowany wraz z Lamsonem na wody w okolicy Nowej Gwinei do operującego w tym rejonie zespołu okrętów amerykańskich, australijskich i nowozelandzkich w celu obrony wschodniej Australii i Nowej Zelandii. W maju uczestniczy w bitwie na Morzu Koralowym. Po bitwie udaje się do Pearl Harbour na modernizację uzbrojenia. W nocy z 29 na 30 listopada osłania razem z Draytonem i Lamsonem formację krążowników US Navy w trakcie starcia z japońskimi niszczycielami w rejonie przylądka Tassafaronga. Wystrzeliwuje do okrętów wroga osiem torped bez rezultatu. Od lata 1943 r. razem z Conyngham, Smith i Mahan wspiera aliancką ofensywę na Nowej Gwinei. 29 listopada eskortując konwój do Buny został staranowany przez australijski transportowiec Duntroon i zatonął. Zginęły 4 osoby.

"Preston" - (DD-379)  Zwodowany w 1936r. W październiku 1942 r. wraz z Shaw, Cushing, Smith, Mahan i Conyngham  eskortuje lotniskowiec Enterprise i pod koniec miesiąca bierze udział bitwie powietrzno – morskiej w rejonie Santa Cruz. Podczas bitwy udaje mu się zestrzelić dwa samoloty. W nocy z 14 na 15 listopada był jednym z czterech niszczycieli eskortujących pancerniki South Dakota i Washington podczas 3. bitwy pod Savo. W starciu z japońskimi okrętami został szybko trafiony w kotłownie przez japoński krążownik lekki Nagara i zatonął. Rozbitków podjął niszczyciel Meade. Zginęło 116 osób.

"Reid" - (DD-369) Zwodowany w 1936r. Podczas ataku na Pearl Harbour wraz z innymi niszczycielami zestrzelił jeden samolot japoński. Na początku 1942 r. eskortuje konwoje do San Francisco. W czerwcu został wysłany z Case w rejon Aleutów, gdzie dołączył do okrętów Task Force 8. 31 sierpnia zatapia w rejonie wyspy Atka japoński okręt podwodny RO-61, tuz po tym jak zaatakował on i uszkodził tender wodnosamolotów Casco. W styczniu 1943 bombarduje japońskie pozycje na Guadalcanal. 22. września podczas lądowania aliantów w Lae zestrzeliwuje dwa nieprzyjacielskie samoloty. Potem eskortuje i wspiera lądowania na Nowej Gwinei w Nowej Brytanii i na wyspach Admiralicji. Został zatopiony 11 grudnia 1944 r. w Cieśninie Suriago przez 2 samoloty kamikaze wioząc posiłki dla przyczółka w zatoce Ormoc. Przed zatopieniem zdołał zniszczyć jeszcze 7 samolotów przeciwnika.

"Shaw" - (DD-373) Zwodowany w 1935r. W momencie wybuchu wojny z Japonią okręt znajdował się w suchym doku w Pearl Harbour. Został trafiony przez trzy bomby lotnicze. Jedna z nich oderwała dziobową część kadłuba okrętu. Otrzymał on prowizoryczny dziób, dzięki któremu mógł przepłynąć na wschodnie wybrzeże USA w celu dokonania dalszych napraw. Wrócił do służby w 1942 r. W październiku wraz z Cushing, Smith, Preston, Mahan i Conyngham  eskortuje lotniskowiec Enterprise i pod koniec miesiąca bierze udział bitwie powietrzno – morskiej w rejonie Santa Cruz. Przejmuje załogę z uszkodzonego przez japoński okręt podwodny niszczyciela Porter, po czym go dobija. Na przełomie 1942 i 43 roku zajmuje się eskortowaniem statków dowożących zaopatrzenie na Guadalcanal. 10 stycznia 1943 r. wchodzi na rafę koralową nieopodal Nowej Kaledonii. Naprawy i przezbrojenie okrętu w Pearl Harbour trwają do września. 25 grudnia wspiera swym ogniem oddziały na przylądku Gloucester. 26. zostaje uszkodzony przez bomby w tym samym rejonie. Zginęły 3 osoby, a 33 zostały ranne. Naprawy okrętu trwają do maja 1944r. W lecie wraz z Conyngham wziął udział w operacji desantowej na Marianach, po czym dołączył do okrętów wspierających desant na Filipinach. 2 kwietnia 1945 roku wpadł na rafę w pobliżu Okinawy. Mimo pomyślnej akcji ratunkowej zdecydowano, że nie nadaje się do remontu i sprzedano go na złom w 1946r.

"Smith" - (DD-378) Zwodowany w 1936r. W październiku 1942 r. wraz z Shaw, Cushing, Preston, Mahan i Conyngham  eskortuje lotniskowiec Enterprise i pod koniec miesiąca bierze udział bitwie powietrzno – morskiej w rejonie Santa Cruz. Podczas jednego z ataków japońskiego lotnictwa zostaje uderzony w dziobową nadbudówkę przez uszkodzony ogniem plot samolot i poważnie uszkodzony. Ma duże straty w ludziach – ok. 60 osób.

Po dokonaniu napraw wraca do służby w maju 1943r. Od lata razem z Conyngham Perkins i Mahan wspiera aliancką ofensywę na Nowej Gwinei i Wyspach Admiralicji. Od początku 1945 wspiera swym ogniem liczne amerykańskie operacje desantowe. W maju  wraz z Drayton, Flusser i Conyngham bierze udział w lądowaniu sił australijsko amerykańskich na wyspie Tarakan na Borneo.

"Tucker" - (DD-374) Zwodowany w 1936r. Początek wojny spędził na eskortowaniu konwojów między wschodnim wybrzeżem a Pearl Harbour. Później został skierowany w rejon południowo zachodniego Pacyfiku. Zatonął 4 sierpnia 1942 r. po wejściu na minę pola obronnego w pobliżu Espiritu Santo na Nowych Hebrydach. Zginęło 6 osób.

Wszystkie jednostki, z wyjątkiem Lamson i Conyngham. zaraz po wojnie zostały wycofane ze służby i sprzedane na złom w latach 1946-48

Dane techniczne:

Wodowany: - 1935-36

Wyporność – standardowa 1500 ton, pełna 2345t.

Prędkość – 37,8 węzłów

Zasięg – 7300Mm przy 12w.

Zapas paliwa – 550 t.

Załoga - 158 ludzi (potem 251)

Liczba wyrzutni torped – 12x21” (3x4), (potem 8X21”)

Liczebność typu - 18

Zatopionych – 6

Liczba samolotów - 0

Uzbrojenie - art. gł. - 5x127mm (potem 4x127mm), 4x12,7mm (potem 4x40mm, 5x20mm), 2 zrzutnie bomb głębinowych, 4 miotacze bomb głębinowych.

Wymiary - dł.- 104,1, szer. – 10,6, zanurzenie - 5.

Opancerzenie -?