t="69">

p.s.2001.03.24

S

PISTOLET

"VIS" wz.35  9 mm

    Jeden z nielicznych przykładów polskiego geniuszu okresu międzywojennego. Cieszący się zasłużoną sławą jeden z najlepszych ówczesnych samopowtarzalnych pistoletów na świecie o bardzo dużej celności, niezawodności i wygodnej obsłudze. Broń opracowana przez polskich konstruktorów P. Wilniewczyca i J. Skrzypińskiego. Od ich nazwisk pochodzi nazwa pistoletu. Początkowo "WiS" zmieniono na "ViS", inna spotykana nazwa to "Radom" od Fabryki Broni w Radomiu, która produkowała seryjnie te pistolety dla potrzeb wojska i policji. Do uzbrojenia wojska pistolet ten przyjęto w 1938 roku, jako przepisową broń osobistą oficerów i podoficerów zawodowych. 

Pomysł na polski pistolet oparty na amerykańskim pierwowzorze typu Colt  wz.11 powstał w 1929 roku w związku z zamiarami ujednolicenia uzbrojenia w wojsku. Departament Uzbrojenia zaakceptował projekt przedstawiony przez inż. Piotra Wilniewczyca z Państwowych Wytwórni Uzbrojenia w Warszawie. Przy pomocy dyrektora-technologa z Fabryki Karabinów w Warszawie inż. Jana Skrzypińskiego w 1930 roku opracowano końcowy projekt i przystąpiono do wyprodukowania prototypu. Prototyp 8 lutego 1931 roku uzyskał patent nr.15567 w Urzędzie Patentowym w Warszawie. Od pierwszych liter nazwiska konstruktorów nazwano go WIS, a później nazwę zmieniono na VIS co po łacińsku oznacza "siła". Próby prototypu przeprowadzono w Wojskowym Instytucie Techniki Uzbrojenia w Zielonce koło Warszawy (ok. 6000 strzałów). Następnie po serii strzelań i pokazów na strzelnicy w Rembertowie wprowadzono kilka zmian, które obejmowały przekonstruowanie tylniej części suwadła zamkowego, zmieniono szczerbinkę z prostokątnej na trójkątną oraz wprowadzenia zwalniacza kurka umożliwiającego opuszczenie napiętego kurka bez oddania strzału, co było polskim wkładem w światowy rozwój broni. 28 lutego 1932 roku decyzją Komitetu do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu pistolet ten wprowadzono do uzbrojenia armii. 

Działanie pistoletu oparte było na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, która w czasie strzału ryglowana była za pomocą dwóch występów wchodzących w wycięcia w zamku. W porównaniu z Coltem zrezygnowano z ruchomego łącznika lufy z zamkiem. W skład pistoletu wchodziło 48 części wliczając w to wszystkie śrubki. Główne jego części to: lufa, zamek, mechanizm spustowy, szkielet i magazynek. Gwintowana 6 bruzdami prawoskrętnymi lufa kalibru 9 mm miała długość120 mm. Posiadała u spodu komory nabojowej romboidalny występ zwany "brodą" lub "ogonem", który współdziałając z ześlizgiem komory spustowej odryglowywał i zaryglowywał lufę. Na górnej zewnętrznej powierzchni lufy były 2 cylindryczne występy ryglowe. Na całej długości okryta była suwadłem, którego tylną część zajmował zamek. Zamek z iglicą i sprężyną w przewodzie iglicznym oraz wyciągiem. Na grzbiecie suwadła była płaska listwa celownicza oraz muszka i celownik szczerbinkowy stały. Z prawej strony umieszczono okno wyrzutowe łusek. W tylnej części suwadła po obu stronach wyryte były skośne rowki ułatwiające przeładowywanie, a z lewej strony umocowane było skrzydełko zwalniacza kurka. Wewnątrz suwadła były 2 zaczepy ryglowe, a u spodu łożysko dla sprężyny powrotnej i żerdzi. Zatrzask zamkowy łączył suwadło, lufę i sprężynę ze szkieletem. U spodu przedniej części szkieletu znajdował się kabłąk spustowy a w jego wnętrzu spust i przycisk zaczepu magazynka. W tylnej części szkieletu był kurek, dzwignia kurka i sprężyna kurkowa, a także bezpiecznik samoczynny i przerywacz. Pod spodem był uchwyt pistoletu z komorą magazynka. Pod uchwytem znajdowało się uszko do zaczepienia sznura, a z tyłu uchwytu wyfrezowano szynę do mocowania kolby. Okładziny uchwytu były z czarnego ebonitu. Magazynek był pudełkowy, płaski, jednorzędowy o pojemności 8 naboi kalibru 9 mm typu Parabellum. 

Pierwszą próbną partię pistoletów wyprodukowano w latach 1932-33 w Państwowej Fabryce Broni w Radomiu i skierowano do badań w wojsku (m.in. w 4, 21 i 72 pp, 6 puł, 3 i 10 pstrz oraz 5, 21 i 27 pal.). Ostatecznie produkcję seryjną pistoletu oznaczonego jako wz.1935 rozpoczęto w 1936 roku w Radomiu. Do 1938 roku wyprodukowano ok. 10 tys. sztuk tej broni, a w ostatnich dwóch latach ok. 35 tys. W sumie zdołano wyprodukować ok. 50 tys. sztuk.

Przez cały ten czas trwały testy i próby w ośrodkach badawczych. W 1932 roku w rękojeści pistoletu wprowadzono zaczep do kolby-futerału, potrzebny dla załóg wozów bojowych. Futerał-kolba jednak z różnych powodów nie wszedł do użycia. Do celów szkoleniowych opracowano lufę kalibru 5,6 mm do naboi sportowych. Wersja eksportowa przystosowana do naboi 11.34 mm pomysłu inż. Jerzego Podsędkowskiego pokazywana była z powodzeniem na targach w Argentynie. Pistolet był doskonale wyważony, a przez to bardzo celny. 

Ze względu na doskonałe walory pistoletu Niemcy w 1940 roku postanowili wznowić produkcję w Radomiu we współpracy z firmą Steyer. Pistolety te obok polskich oznaczeń miały też symbol P-35p. Modele niemieckie nie posiadały zaczepu do kolby, później zrezygnowano z zaczepu do rozbierania zamku oraz zmieniono kolorystykę okładzin na rękojeści z czarnej na czerwoną oraz drewnianą. Ogólna produkcja niemiecka do końca wojny osiągnęła poziom ok. 350 tys. pistoletów.

Dane techniczne:

Kaliber - 9 mm

Ciężar - 1,2 kg z magazynkiem

Wymiary - dł. 200 mm, dł. lufy 120 mm., wys. 140 mm

Szybkostrzelność - teoretyczna 30 strz./min., praktyczna 10 strz./min.

Zasięg ognia - skutecznego 50 m

Pojemność magazynka - 8 naboi

Ogień skuteczny - 50 m

Nabój - typu "parabellum" 9x19 mm, ciężar pocisku - 7,5 g., ciężar naboju - 11,7 g., prędkość pocz. 345 m/s.