t="69">

p.s.2001.03.24

S

PANCERNIKI

"QUEEN ELIZABETH", "MALAYA", "WARSPITE", 

"VALIANT", "BARHAM"

Zwane popularnie "QE" były najlepszymi pancernikami swoich czasów. Najszybszymi i najsilniejszymi w I wojnie światowej i powojennym dziesięcioleciu. Były pierwszymi okrętami liniowymi opalanymi ropą. Dobrze opancerzone, silnie uzbrojone i stosunkowo szybkie, odznaczały się doskonałą dzielnością morską. Wprawdzie w czasie II wojny światowej były już przestarzałe, ale ich wartość bojowa nie zmalała. Mogły ostrzeliwać nie tylko instalacje brzegowe, lecz również toczyć pojedynki z niemieckimi i włoskimi pancernikami. Kilka z nich służyło w Dalekowschodniej Flocie, gdzie eskortowały konwoje i udzielały wsparcia ogniowego oddziałom desantowym. Okręty, które przetrwały II wś. zostały przekazane na złom w latach 1946-48.

"Quenn Elizabeth" -27 maja 1941 roku wraz z pancernikiem "Barham" i lotniskowcem "Fornidable" zniszczył niemieckie lotnisko na wyspie Karpathos. 19 grudnia w porcie w Aleksandrii po ataku włoskich "żywych torped" pod okrętem eksplodowała głowica z opóźnionym zapłonem i unieruchomiła go na wiele miesięcy. Na Dalekim wschodzie walczył w latach 1944-45. 

"Malaya"- Służył na Atlantyku i Oceanie Indyjskim. Na początku października 1939 roku został skierowany na Ocean Indyjski, gdzie brał udział w obławie na niemiecki pancernik "Admiral Graf Spee". W kwietniu 1940 roku przybył na Morze Śródziemne. 9 lipca 1940 roku brał udział w bitwie u przylądka Stilo lub koło Kalabrii. 6 lutego 1941 roku wraz z flota brytyjską wypłynął z Gibraltaru do ataku na włoskie porty w Genui i Livorno, które ostrzelał w nocy z 8 na 9 lutego. 12 czerwca 1942 roku wypłynął z Gibraltaru w osłonie konwoju na Maltę.

"Warspite" -  Na początku października 1939 roku został skierowany z Morza Śródziemnego do ochrony konwojów atlantyckich, gdzie brał udział w obławie na niemiecki pancernik "Admiral Graf Spee". 13 kwietnia 1940 roku wraz z 9 niszczycielami wpłynął do fiordów koło Narwiku, żeby zniszczyć znajdujące się tam okręty niemieckie. Przy jego udziale zatopiono niemieckie niszczyciele "Erich Giese", "Erich Koellner" i "Dieter von Roeder". W kwietniu 1940 roku przybył na Morze Śródziemne. 9 lipca 1940 roku brał udział w bitwie u przylądka Stilo lub koło Kalabrii. Swoimi działami wspomógł atakowany krążownik "Neptune", kiedy kilkoma salwami zmusił włoskie krążowniki do wycofania się. W walce z włoskimi pancernikami jego pociski uszkodziły włoski pancernik "Giulio Cesare" i pociskami 152 mm krążownik "Bolzano". 27 marca 1941 roku wraz z flotą wyszedł z portu w Aleksandrii by wziąć udział w bitwie koło przylądka Matapan. 28 marca 1941 roku. Podczas bitwy wraz z pancernikiem "Valiant" salwą burtową zatopił włoski krążownik "Fiume". We wrześniu 1943 roku wspierał desant pod Salerno. Tam też 16 września 1943 roku został trafiony niemiecką bombą kierowaną. Bliski zatonięcia pancernik po nabraniu 5000 t wody odholowany został w asyście  okrętów ratowniczych i niszczycieli na Maltę. Na dalekim wschodzie służył w latach 1944-45. W marcu 1944 roku przez USA, gdzie był naprawiany po walkach koło Krety i Australię przybył na Ocean Indyjski do Dalekowschodniej Floty i stał się jej okrętem flagowym.

"Valiant" - 3 lipca 1940 roku wchodził w skład sił "H", które dokonały masakry floty francuskiej w Mers-el-Kebir. Na przełomie sierpnia i września 1940 roku dołączył do floty brytyjskiej na Morzu Śódziemnym. 27 marca 1941 roku wraz z flotą wyszedł z portu w Aleksandrii by wziąć udział w bitwie koło przylądka Matapan. 28 marca 1941 roku. Podczas bitwy wraz z pancernikiem "Warspite" salwą burtową zatopił włoski krążownik "Fiume". Wcześniej swoim radarem wykrył i wskazał pozycję włoskich okrętów. 19 grudnia w porcie w Aleksandrii po ataku włoskich "żywych torped" pod okrętem eksplodowała głowica z opóźnionym zapłonem i unieruchomiła go na wiele miesięcy. W lipcu 1943 roku brał udział w operacji lądowania na Sycylii. 3 września 1943 roku ostrzeliwał włoskie brzegi przed przekroczeniem przez aliantów cieśniny Mesyńskiej. Następnie we wrześniu 1943 roku wspierał desant pod Salerno.

"Barham" - We wrześniu 1940 roku brał udział w próbie desantu żołnierzy Wolnej Francji w Dakarze. W listopadzie 1940 roku przeszedł przez cieśninę Sycylijską i dołączył do floty brytyjskiej w Aleksandrii. Został zatopiony na Morzu Śródziemnym. 27 marca 1941 roku wraz z flotą wyszedł z portu w Aleksandrii by wziąć udział w bitwie koło przylądka Matapan. 28 marca 1941 roku. Podczas bitwy salwą burtową zatopił drugi w szyku włoski krążownik "Zara". 27 maja 1941 roku wraz z pancernikiem "Queen Elizabeth" i lotniskowcem "Fornidable" zniszczył niemieckie lotnisko na wyspie Karpathos. 25 listopada 1941 roku dzień po wypłynięciu z Aleksandrii w rejonie Sollum okręt został storpedowany przez niemiecki okręt podwodny "U-331" i szarpany wewnętrznymi wybuchami zatonął w ciągu kilku minut z dużymi stratami wśród załogi.

Dane techniczne:

Wodowany: - "Queen Elizabeth" i "Warspite" w 1915, "Malaya", "Valiant"  i "Barham" w 1916.

Wyporność - 37 tys. ton

Prędkość - 24 węzłów

Załoga - 1150 ludzi

Liczba wyrzutni torped - 2

Liczebność typu - 5

Zatopionych - 1

Liczba samolotów - 2

Uzbrojenie - art. gł. - 8x381, 20x114.

Wymiary - dł.- 181,8, szer. - 31,5, zanurzenie - 9,3.

Opancerzenie - burty - 33 cm, pokład - 7,6 cm.